8 Αυγούστου 2017

Κονταριώτισσα Πιερίας: Χωριό 1700 κατοίκων 9 χιλιόμετρα από την Κατερίνη



Η Κονταριώτισσα, παλαιότερα Κουντουργιώτισσα (πληθυσμός: 1.662 κάτοικοι, κατά την απογραφή 2011) είναι μεγάλος οικισμός στο νομό Πιερίας, νότια της πρωτεύουσας του νομού, Κατερίνης. Απέχει 9 χιλιόμετρα από την Κατερίνη. Αποτελούσε έδρα του Δήμου Δίου ενώ μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 1999 ήταν κοινότητα. Σήμερα είναι ο μοναδικός οικισμός στο Δημοτικό Διαμέρισμα Κονταριώτισσας και ανήκει στο νέο (Καλλικρατικό) Δήμο Δίου - Ολύμπου, του οποίου αποτελεί τοπική έδρα, μαζί με την Λεπτοκαρυάκαι το Λιτόχωρο.


Υποδομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κτήριο του Δημαρχείου στην Κονταριώτισσα, έδρα του Δήμου Δίου.

Το χωριό διαθέτει σύγχρονο αγροτικό ιατρείο, φαρμακείο, διθέσιο νηπιαγωγείο, εξαθέσιο Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο, Δημαρχείο (σύγχρονο κτήριο από το 2006), δύο μεγάλους ναούς (Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής και Ι. Ν. Αγίου Θωμά), πολιτιστικό σύλλογο, ιδρυθέντα το 2004 (με την ονομασία "Πίερες"), Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, ΚΑΠΗ (κέντρο ψυχαγωγίας ηλικιωμένων) και πιο πρόσφατα, δημιουργήθηκε το οικοτροφείο "Τερψιχόρη" για ψυχικά ασθενείς, παράρτημα του ψυχοθεραπευτηρίου της Πέτρας, στον Όλυμπο. Στην πόλη βρίσκεται και η έδρα του Κέντρου Ψυχοδιαγνωστικής Αξιολόγησης (μοναδικό στην Ελλάδα με κύριο έργο την πρόληψη των ατυχημάτων μέσω της αξιολόγησης των οδηγών), που ίδρυσε και διευθύνει ο ερευνητής και κλινικός ψυχολόγος, Δρ Αναστάσιος Σταλίκας.[1] Στην Κονταριώτισσα στεγάζεται το εργαστήριο Αρτοζαχαροπλαστικής του ξενώνα "Διόνυσος" του Ψ.Ν.Π.Ο.. Στο παλαιό κτήριο του δημαρχείου στεγάζεται λαογραφικό μουσείο, δημιουργία του πολιτιστικού συλλόγου, όπως και το πολιτιστικό κέντρο. Η Κονταριώτισσα έχει επίσης έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο με ανακαινισμένο γήπεδο και έναν όμιλο καλαθοσφαίρισης (αμφότερους με την επωνυμία "Παύλος Μελάς"). Μάλιστα, η ποδοσφαιρική ομάδα ιδρύθηκε το 1976 και αποτελείται[2] από γηγενείς παίκτες με μέση ηλικία τα 23 έτη. Σήμερα αγωνίζεται στην β' ερασιτεχνική κατηγορία του τοπικού πρωταθλήματος της Ε.Π.Σ. Πιερίας.

Στον οικισμό εδρεύει και το Αθλητιατρικό Κέντρο της ΕΠΟ.[3]

Υπάρχουν δύο ενορίες, αυτή των ντόπιων κατοίκων, με ναό την Αγία Παρασκευή και αυτή των προσφύγων[4](ήρθαν στο χωριό το 1924 από το Νεοχώρι Χηλής) των οποίων ο κεντρικός ναός είναι ο Άγιος Θωμάς. Για τους πρόσφυγες του χωριού ανεγέρθηκε ειδικό μνημείο του Δήμου Δίου, το οποίο βρίσκεται σήμερα στην πλατεία της ενορίας του Αγίου Θωμά, κοντά στο ναό. Επίσης υπάρχει και ένας ναός παλαιοημερολογιτών, οι Άγιοι Ανάργυροι, καθώς και ο βυζαντινός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο με την εισήγηση του Νομάρχη στις 18 Απριλίου 1966[5]) αλλά και ο ναός του Αγίου Αθανασίου, όπου βρίσκονται και τα κοιμητήρια των ντόπιων και των προσφύγων του χωριού αντίστοιχα. Έξω από το χωριό βρίσκεται και το εξωκλήσι της Αγίας Ειρήνης και ένα άλλο του 1975, η Αγία Βαρβάρα.
Ιστορικά στοιχεία και ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχαία χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αρχαιότητα, σύμφωνα με κάποιους συγγραφείς, βρισκόταν στη θέση του χωριού η αρχαία πόλη Πιερίς, που φέρεται ως πόλη - αφετηρία της λατρείας του Ορφέα.

Την ύπαρξη αρχαίας πόλεως (που πιθανότατα ιδρύθηκε περί το 1400 π. Χ.) με το όνομα Πιερίς επιβεβαιώνει ο Στράβων, ο οποίος γράφει: "Πιερία γαρ και Όλυμπος και Πίμπλεια και Λείβηθρον το παλαιόν Θράκια χωρία και όρη νυν δε Μακεδόνες έχουσι..." "Τεκμαίροιτ' αν τις Θράκας είναι τους τον Ελικώνα ταις Μούσαις καθιερώσαντες, οι και την Πιερίδα και το Λείβηθρον και την Πίμπλειαν ταις αυταίς Θεαίς ανέδειξαν, εκαλούντο δε Πίερες". Η θέση της Πιερίδας, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή ήταν στη σημερινή Κονταριώτισσα (στα υψώματα). Η Πιερίς ήταν τόπος λατρείας του θεού Διονύσου. Αυτό είναι ένα ακόμη στοιχείο που μας δείχνει πως αυτή βρισκόταν σε ομαλό έδαφος, όπως είναι τα μέρη της Κονταριωτίσσης. Γιατί ο θεός Διόνυσος δεν ήταν ποιμενικός θεός και κατά συνέπεια δε χρειαζόταν χαράδρες και βουνά.[6]

Για τη θέση της Πιερίδος γράφουν και νεότεροι συγγραφείς: "Η Πιερία, η οποία έκειτο εις τα υψώματα της Κονταριωτίσσης (πιθανώτατα παρά το λεγόμενον δάσος Αδριανού όπου ανακαλύπτονται ορειχάλκινα αγαλμάτια, ειδώλια και νομίσματα). Από το όνομά της συμπεραίνουμε, ότι πρέπει να ήτο αξιόλογος πόλις".[7]

Στο Εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν του Ηλίου αναφέρεται στο λήμμα Πιερία: "Ο Δεσδεβίσης την τοποθετεί παρά την Κονταριώτισσαν".[8]

Στο χώρο όπου φέρεται να ήταν η Πιερίς, στη σημερινή Κονταριώτισσα, έχουν ανακαλυφθεί επιτύμβιες στήλες, νομίσματα και αγγεία (φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης) από τη ρωμαϊκή εποχή, βάσεις κιόνων (που σημαίνει ότι πρέπει να υπήρχε ναός ή μαντείο στην πόλη) και υδραγωγείο, το οποίο φέρεται να χτίστηκε από τον Αυτοκράτορα Αδριανό. Στον ίδιο τόπο της αρχαίας πόλης βρίσκεται σήμερα η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου, το αρχαιότερο βυζαντινό μνημείο της Πιερίας, που χρονολογείται από το 10ο αιώνα.

Νεότερα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σπίτι του εποικισμού (περ. 1924-25), λίγο πριν κατεδαφιστεί, το 2017.
Πολλοί από τους κατοίκους της Κονταριώτισσας έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του Ολύμπου, το 1878.
Σύμφωνα με μία εκδοχή, το όνομά της το οφείλει στα κοντάρια, τα οποία κατασκευάζονταν στην περιοχή κατά το Μεσαίωνα. Η παλαιότερη ονομασία της είναι Κουντουριώτισσα και προέρχεται από το κο(υ)ντούρι, που σημαίνει ξυλάλετρο. Μια ακόμα εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα του χωριού προέρχεται από τα κουντουρά, που σημαίνει τα άλογα με κοντές ουρές[9].Η επίσημη ονομασία όμως είναι "Κονταριώτισσα". Μία τελευταία εκδοχή αναφέρει ότι το χωριό έλαβε το όνομά του από τα "άγια κόντουρα", αγγελικές δυνάμεις που εικονίζονται στον τρούλο του ναού της Παναγίας, πάνω στον ομώνυμο λόφο.
Το χωριό αναφέρεται από πολλούς περιηγητές. Ο Ουίλιαμ Μάρτιν Λικ την ονομάζει Ανδριώτισσα και ο Λεόν Εζέ αναφέρει ότι στις αρχές του 19ου αιώνα είχε 50 σπίτια, ήταν τσιφλίκι του Αλή Πασά και ανήκε στον Μπέη της Κατερίνης.
Ο περιηγητής Τρύφων Ευαγγελίδης πέρασε από το χωριό (Κονδουριώτισσα) και ο ίδιος αναφέρει ότι ήταν στη μέση από ένα δάσος βελανιδιών. Επίσης. τονίζει ότι στο ναό της, στην Παναγία, "ανευρίσκονται στήλαι ενεπίγραφοι και άλλα λείψανα αρχαία, άτινα ο Εζέ θεωρεί ως τα της αρχαίας πόλεως Ατέρας".
Στις αρχές του 20ού αιώνα, το χωριό αναφέρεται ως Χωριό Κοντουργιώτισσα, υπαγόμενο στον Καζά Κατερίνης. Το 1896 περιήλθε στη δικαιοδοσία της Επισκοπής Κίτρους. Το Σαντζάκι Θεσσαλονίκης περιελάμβανε τον Καζά Κατερίνης και άλλους 12 Καζάδες (Στρωμνίτσης, Καφαντάρ, Δοϊράνης, Γευγελής, Γενιτσών, Αβρέτ Ισάρ, Λαγκαδά, Βοδενών, Βεροίας, Κασσανδρείας, Αγίου Όρους και Θεσσαλονίκης) . Αναφέρεται ως τσιφλίκι, με 450 Χριστιανούς κατοίκους.
Σε ό,τι αφορά την Εκπαίδευση, το χωριό σύμφωνα με στοιχεία, είχε 1 Δημοτικό Σχολείο με 1 δάσκαλο και 30 μαθητές το 1894 -1895. Στα 1930 αναφέρεται στο χωριό η ύπαρξη ενός σχολείου (Κουντουριωτίσσης Α΄, στο συνοικισμό των ντόπιων κατοίκων), με 165 παιδιά και 2 δασκάλους.

Μετοικίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η στήλη που ανεγέρθηκε το 2006 από το Δήμο Δίου στην Κονταριώτισσα και αποτίει φόρο τιμής στους κατοίκους του χωριού που ήρθαν πρόσφυγες από το Νεοχώρι Χηλής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Κονταριώτισσα υπαγόταν και η Κοινότητα του Αγίου Σπυρίδωνα για αρκετά χρόνια. Ο Άγιος Σπυρίδων είχε την ονομασία Καλύβια Κοντουργιωτίσσης και οι Βλάχοι κάτοικοί του κατοικούσαν από τα τέλη του 19ου αιώνα στο Ναό του Αγίου Αθανασίου. Στη συνέχεια έφυγαν και πήγαν στο Ξερολίβαδο Ημαθίας.
Το 1924 στον λεγόμενο προσφυγικό συνοικισμό (ή Κονταριώτισσα Β΄) εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από το Νεοχώρι Χηλής. Περίπου 80 χρόνια μετά, ανεγέρθηκε από το Δήμο Δίου αναμνηστική στήλη στην πλατεία του συνοικισμού, ως ένδειξη φόρου τιμής.
Εξάλλου, κάτοικοι του χωριού μετοίκησαν στο Δήμο Πιερέων. Ο δήμος έλαβε την ονομασία του από την Πιερία, πρώτη πατρίδα των σημερινών κατοίκων του, που ονομάζονταν Πίερες γενική Πιερέων, (προέρχονταν από τους Πίερες Θράκες). Σε εξέλιξη είναι οι προσπάθειες αδελφοποίησης του Δήμου Πιερέων με το Δήμο Δίου, με κοινή ιστορική αναφορά την καταγωγή των κατοίκων από την Κονταριώτισσα.[10]. Μάλιστα, στην περιοχή του Δήμου Πιερέων υπάρχει και κοιλάδα που ονομάζεται Πιερία.

Διοικητική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κοινότητα Κουντουριωτίσσης Ν. Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε με το ΦΕΚ 152Α - 09/07/1918 τον Ιούλιο του 1918 και έδρα της έγινε ο ομώνυμος οικισμός. Παράλληλα προσαρτήθηκαν σε αυτήν οι οικισμοί Βροντούς (αποσπάστηκε το 1927) και Μονής Πέτρας (καταργήθηκε το 1940). Στις 18 Δεκεμβρίου 1920 αναγνωρίστηκαν οι οικισμοί Καλύβια Κουντουριωτίσσης (αποσπάστηκε το 1953) και Καλύβια Δριμήτσα (καταργήθηκε το 1940) και προσαρτήθηκαν στην κοινότητα. Ο οικισμός μετονομάστηκε σε Κονταριώτισσα και σε Κοινότητα Κονταριωτίσσης στις 16 Οκτωβρίου 1940. Στις 29 Απριλίου 1949 η κοινότητα με το διορθωμένο της όνομα αποσπάστηκε από το νομό Θεσσαλονίκης και υπάχθηκε στο νεοσύστατο νομό Πιερίας. Στις 4 Δεκεμβρίου 1997 η Κονταριώτισσα ως οικισμός αποσπάστηκε από την κοινότητα και υπάχθηκε στο Δήμο Δίου. Η Κοινότητα Κονταριωτίσσης καταργήθηκε.[11]

Διατελέσαντες Πρόεδροι της Κοινότητας Κονταριωτίσσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1975 στις πρώτες εκλογές μετά τη Μεταπολίτευση πρόεδρος της Κοινότητας εξελέγη ο Ευάγγελος Αλεξόπουλος. Τελευταίος πρόεδρος εξελέγη το 1994 ο Κωνσταντίνος Βούλγαρης.[12] Όλες οι εκλογές έγιναν σε έναν γύρο.
Διάρκεια θητείαςΌνομα (γέννηση-θάνατος)Ποσοστό % του νικητήΣημειώσεις
1912-1949;Σπυρίδων Γκιμπής του Ευσταθίου (1885-1950)Εξελέγη στις κοινοτικές εκλογές του 1925 και επανεξελέγη στις εκλογές του 1929, του 1930.[13] και αργότερα.Ληξίαρχος και γραμματέας της κοινότητας στα 1945.
1949;-1953Ευάγγελος Πισαλίδης (1901-1968)Υπηρέτησε για μία διετία και μετά εξελέγη πρόεδρος στις κοινοτικές εκλογές του 1951.Διορίστηκε αρχικά πρόεδρος στα 1949 από τη νεοσύστατη νομαρχία.
1953-1954Γεώργιος Νίτσιας (1896-1986)Πρώτος πάρεδρος των Καλυβίων Κουντουριωτίσσης (σημερινού Αγίου Σπυρίδωνα).
1954-1955Ηλίας Καραμήτσιος (1890-1977)Αγρότης.
1955-1959Απόστολος Παπαδόπουλος (1923-1999)Εξελέγη πρόεδρος για τη διετία 1955-56 και επανεξελέγη για τη διετία 1957-58.
1959-1961Χρήστος Αλεξόπουλος (1916-1988)Εξελέγη πρόεδρος τον Μάιο του 1959.[14]Αγρότης, παρέμεινε πρόεδρος ως τις 31-12-1961.
1962-1964Αθανάσιος Κωνσταντίνου (1897-1985)Εξελέγη πρόεδρος τον Δεκέμβριο του 1961.
1964-1967Ευάγγελος Αλεξόπουλος (1911-1985)1η φορά
1967-1970Αθανάσιος Π. Πισαλίδης (1920-2002)Διορισμένος (1η φορά)
1970;-1971Ευάγγελος Αναγνωστόπουλος (1900-1971)Διορισμένος.
1971-1974Ιωάννης Κουλιανόπουλος (1927-2004)Διορισμένος
1974-1975Κωνσταντίνος Πλιούμπης (1932-2010)Διορισμένος από την κυβέρνηση εθνικής ενότητας.Δάσκαλος και συγγραφέας από το Λέχοβο της Φλώρινας.
1975-1978Ευάγγελος ΑλεξόπουλοςΕξελέγη από τον πρώτο γύρο.2η φορά
1979-1982Αθανάσιος Π. Πισαλίδης32,42%2η φορά
1983-1990Κωνσταντίνος Γερονάτσιος (1945-)47,38% (1982) / 42,58% (1986)
1991Νικόλαος Ευαγγελόπουλος (1943-)59,78%
1991-1994Διονύσιος Πισαλίδης (1949-)
1995-1998Κωνσταντίνος Βούλγαρης (1951-)52,11%Τελευταίος πρόεδρος της Κοινότητας Κονταριώτισσας, προτού συγχωνευτεί στον Δήμο Δίου.

Τοπικό Διαμέρισμα Κονταριώτισσας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το πρόγραμμα Καποδίστριας, η Κονταριώτισσα έγινε Τοπικό Διαμέρισμα. Πρόεδροι Τ.Δ. Κονταριωτίσσης ήταν οι δήμαρχοι Δίου. Πρόεδροι (δήμαρχοι Δίου)
  • 1999-2002 Δημήτριος Καραΐσκος
  • 2003-2010 Γρηγόρης Παπαχρήστος

Τοπική Κοινότητα Κονταριώτισσας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2011 με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης, συστάθηκε η Τοπική Κοινότητα Κονταριώτισσας. Πρόεδροί της έχουν διατελέσει ως σήμερα, οι εξής:
  • 2011-2014 Κωνσταντίνος Χότζιας
  • 2014- σήμερα Παρασκευή Νάτσιου

Κατανομή πληθυσμού τις τελευταίες τρεις δεκαετίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ενώ το 1913 η Κονταριώτισσα (με την ονομασία Κουντουργιώτισσα) είχε 388 κατοίκους,[15] το 2001 έφτασε τους 1.980.
ΈτοςΠληθυσμόςΜεταβολή
19811.390-
19911.717+ 327
20011.980+ 263
20111.662- 318

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κύρια ασχολία των σχεδόν 2.000 κατοίκων του χωριού είναι η καλλιέργεια καπνού. Την 1η Ιουλίου του 2002 σφοδρή χαλαζόπτωση έπληξε το χωριό καταστρέφοντας μεγάλο μέρος της παραγωγής. Αρκετοί κάτοικοι επίσης ασχολούνται και με το εμπόριο, τις μεταφορές και την κτηνοτροφία.

Έθιμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Οβρηός παραδίδεται στην πυρά
Ένα από τα σημαντικότερα έθιμα του χωριού είναι το κάψιμο του Εβραίου (Οβρηού) ή Ιούδα, το οποίο απαντάται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και το οποίο πιστεύεται ότι έφεραν στο χωριό οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, που ήρθαν στην Κονταριώτισσα και εγκαταστάθηκαν σε έναν από τους δύο συνοικισμούς της μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923.
Το έθιμο του Εβραίου λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα και συνίσταται στο κάψιμο μιας κούκλας κρεμασμένης επάνω σε ξύλινο στύλο, ανάμνηση του θανάτου του Ιούδα, ο οποίος κρεμάστηκε μετά την προδοσία του Ιησού. Η προετοιμασία γίνεται το πρωί της ίδιας ημέρας και συμμετέχουν παιδιά (σχεδόν αποκλειστικά αγόρια) και νέοι, οι οποίοι μαζεύουν ξύλα και ντύνουν με παλιά ρούχα την κούκλα. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, λίγο μετά την έναρξη των θρηνητικών ασμάτων ("Αι γενεαί πάσαι") για τον Εσταυρωμένο, η κούκλα οδηγείται στην πυρά, στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Θωμά και ακολουθεί η περιφορά του Επιταφίου.

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

O βυζαντινός ναός της Παναγίας
O Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έργο βυζαντινού ρυθμού που χρονολογείται από τον 7o-8ο μ.Χ αιώνα, αποτελεί αξιοθέατο και λειτουργεί την 15η Αυγούστου, ημέρα της Παναγίας. Την ίδια ημερομηνία κορυφώνεται η εμποροπανήγυρη στο χωριό. Ο σπάνιος αρχιτεκτονικός του τύπος και η περιορισμένη του διακόσμηση τον χρονολογούν στις αρχές του 8ου αιώνα. Πρόκειται για το παλαιότερο σωζόμενο βυζαντινό μνημείο στην Πιερία. Είναι ναός μεταβατικού τύπου με τρούλο και περίστωο. Σώζεται ένα σπάνιο εικονογραφικό πρόγραμμα με το Χριστό Παντοκράτορα στον τρούλο και την Κοίμηση της Θεοτόκου πάνω από το τρίβηλο (15ος ή 16ος αι.).Ενδιαφέρον προκαλεί το οικοδομικό του υλικό που μεταφέρθηκε από το γειτονικό Δίον.[16] Στην ίδια περιοχή υπάρχει και νεκροταφείο της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου.
Η Μονή Οσίου Εφραίμ
Στο χωριό βρίσκεται επίσης το νέο γυναικείο μοναστήρι του Οσίου Εφραίμ (1983), το οποίο επισκέπτονται καθημερινά πολλοί επισκέπτες από άλλους νομούς της χώρας και ενίοτε από το εξωτερικό. Τον Ιούλιο του 2006 μεταφέρθηκε στο μοναστήρι από τη Συρία και το ιερό λείψανο (χέρι) του Οσίου. Στη Μονή μεταξύ άλλων μπορεί ο επισκέπτης να προμηθευτεί και παραδοσιακά εδέσματα, γαλακτοκομικά και γλυκά της περιοχής. Στις 28 Ιανουαρίου, ημέρα μνήμης του Οσίου, συρρέουν πλήθη πιστών στη Μονή.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ι. Φ. Καζταρίδης, Η Μακεδονία κατά την Τουρκοκρατία: Η Πιερία των περιηγητών και των γεωγράφων, εκδόσεις ΜΑΤΙ.
  • Ι.Φ. Καζταρίδης, Κατερίνη: από τη μικρή κώμη στην πολύτροπη πόλη, εκδ. ΜΑΤΙ.
  • Η Μηλιά στη διαδρομή των αιώνων, πρακτικά Συνεδρίου του Μορφωτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Κάτω Μηλιάς "Οι Λαζαίοι", 7-8 Απριλίου 2001, εκδ. ΜΑΤΙ.
  • Ν. Γραίκος, "Ο λόφος με την παλιά εκκλησία στη ζωή του χωριού μου. Ερευνώ το παρελθόν και το παρόν προτείνω λύσεις για το μέλλον". Κονταριώτισσα: ΥΠ.Ε.Π.Θ. - Πανεπιστήμιο Αιγαίου – Δημοτικό Σχολείο Κονταριώτισσας Πιερίας, 2004.


    Σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

    Δεν υπάρχουν σχόλια:

    Δημοσίευση σχολίου

    ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΜΗ ΓΡΑΦΕΤΕ GREEKGLISH !